Porty Szczecin-Świnoujście – zgrany duet

Nadają gospodarczy rytm w mieście i regionie – porty w Szczecinie i Świnoujściu. W sumie trudno rozstrzygnąć, co było pierwsze miasto, czy port, port, czy miasto. Jedno jest pewne, z dobrodziejstwa rzeki i morza mieszkańcy Szczecina i Świnoujścia korzystają od wieków.

Burzliwe dzieje

Historia obu portów, tak jak dzieje Europy jest długa i burzliwa. W 1950 roku porty trafiają w polskie władanie, powołane zostaje przedsiębiorstwo państwowe Zarząd Portu Szczecin wraz z Biurem Portowym w Świnoujściu. Początki są trudne, zniszczenia ogromne. Polacy stoją przed wyzwaniem, dźwignięcia portów z gruzów. Dlatego też pierwsze lata naznaczone są heroizmem i determinacją ku odbudowie portu.

Instalowane są nowe i odbudowywane dawne urządzenia przeładunkowe. Działalność rozpoczyna taśmowiec węglowy – wtedy jeden z najnowocześniejszych w Europie. Do głębokości 9,6 metra pogłębiony zostaje tor wodny łączący Świnoujście ze Szczecinem. Podejmowane są dalsze inwestycje związane z odbudową i rozbudową potencjału portowego. Portowi przywrócona zostaje jego handlowa funkcja.

Zarząd Portu w Szczecinie istniał do 1977 roku. Wówczas to utworzony został zespół portowy Szczecin-Świnoujście, który następnie w 1983 roku przekształcono w Zarząd Portu Szczecin-Świnoujście, który pod tą nazwą funkcjonował do początku lat 90.

Geografia sprzyja rozwojowi

Dzięki doskonałej lokalizacji w samym sercu Europy, gdzie morze spotyka się z rzeką, porty w Szczecinie i Świnoujściu jako jeden organizm stały się trwałym elementem krajobrazu miejskiego i strefy gospodarczej miasta i regionu. Oba porty wprawdzie różnią się od siebie, ale to sprawia, że doskonale się uzupełniają tworząc razem na południowym Bałtyku jeden z największych uniwersalnych zespołów portowych. Świnoujście leży nad samym morzem. Jego terminal promowy poprzez „autostradę morską” rozpoczyna korytarz transportowy wiodący ze Skandynawii na południe Europy. W porcie obsługiwane są także gazowce i duże statki masowe i drobnicowe z ładunkiem na pokładzie do 50 tys. ton. Z kolei Szczecin położony 68 km w głębi lądu ułatwia transport towarów sprawiając, że są one bliżej klientów. Oba porty mają uniwersalny charakter i obsługują towary drobnicowe oraz masowe.  Powierzchnia portów przekracza 1600 ha. Rocznie obsługuje się w nich ponad 33 mln ton ładunków.

Portowcy

Jednak port to nie tylko towary, to przede wszystkim ludzie, którzy swoje zawodowe życie z nim związali. To oni pisali i piszą kolejne karty portowej historii. Port Szczecin to kolebka zrywów wolnościowych Grudnia’70, Sierpnia’80 oraz Sierpnia’88. To właśnie w tym miejscu pracownicy portowi, jako jedni z pierwszych stawili opór władzom komunistycznym.

W Encyklopedii Solidarności pod hasłem Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście napisano m.in. „19-30 VIII 1980 prowadzono w porcie szczecińskim strajk solidarnościowy ze Stocznią Szczecińską im Adolfa Warskiego. (…) 17 VIII 1988 rozpoczął się w porcie najdłuższy strajk w historii Szczecina, utworzono Komitet Strajkowy.” Port pamięta o swoich bohaterach i wydarzeniach tamtych lat. Budowanie przyszłości na fundamencie ideałów Solidarności zobowiązuje nas do pielęgnacji pamięci o bohaterskich wydarzeniach sprzed lat.

Po roku 1989

Po przemianach ustrojowych 1989 roku dla portów w Szczecinie i Świnoujściu rozpoczął się okres, w którym zaczęły one funkcjonować w gospodarce wolnorynkowej. Rozpoczęto proces prywatyzacyjny. Zarząd Portów stał się spółką akcyjną skarbu państwa. Utworzone zostały spółki przeładunkowe oraz zbyto działy w spółkach eksploatacyjnych, czym ostatecznie oddzielono sferę eksploatacyjną od sfery zarządzania. W 2001 roku Zarząd Portu zakupił bazę promową w Świnoujściu. Rozpoczął się boom inwestycyjny w porcie, a zwłaszcza po 2004 roku, w którym Polska stała się członkiem Unii Europejskiej. 

Boom inwestycyjny

Lista inwestycji infrastrukturalnych jest długa. Wszystkie jednak mają wspólny mianownik, muszą uwzględniać  oczekiwania rynku i inwestorów. Zarząd Portów stał się liderem inwestycyjnym w regionie odważnie i umiejętnie korzystając z unijnego wsparcia. Porty w Szczecinie i Świnoujściu zmieniły swoje oblicze. W Szczecinie powstają nowe nabrzeża Fińskie, Przejściowe, Zbożowe, Niemieckie i rampa ro-ro. W Świnoujściu zaś: nabrzeże dalbowe z falochronem i pomostami do przeładunku LNG w porcie zewnętrznym oraz nowe stanowisko promowe nr 1 wraz z niezbędną infrastrukturą w Terminalu Promowym.

W obu portach zmodernizowano blisko 10 km dróg kołowych oraz 36 km torów kolejowych wraz z rozjazdami. Powstało 585 nowych miejsc parkingowych dla samochodów ciężarowych i osobowych Wykonano: place manewrowe, zaplecza socjalne na parkingach, budynek monitoringu oraz doprowadzono media.

Inwestycje prowadzą także przedsiębiorstwa portowe. Powstają nowe terminale do przeładunku kontenerów, kwasu siarkowego, do obsługi metali żelaznych i nieżelaznych, do obsługi paliw płynnych oraz produktów rolno-spożywczych.

Boom inwestycyjny w portach w Szczecinie i Świnoujściu nadal trwa.

Pociąg do doskonałości

Port to wielobranżowy węzeł infrastrukturalny i logistyczny, stąd też dzisiejsze inwestycje ukierunkowane są na poprawę konkurencyjności całego zespołu portów Szczecin-Świnoujście oraz zwiększenie wydajności zarządzanej infrastruktury, jak również zagospodarowanie dodatkowych terenów na cele portowe. Część inwestycji jest bezpośrednio związanych z pogłębianiem i modernizacją toru wodnego Świnoujście-Szczecin do głębokości 12,5 m. Stąd w Szczecinie w realizowanym dziś pakiecie inwestycyjnym modernizowane są istniejące nabrzeża i budowane nowe w rejonie ładunków drobnicowych, a więc Kanał Dębicki oraz ładunków masowych, czyli Basen Kaszubski. Nabrzeża zostaną przygotowane zarówno do nowej głębokości 12,5 m, jak i do obsłużenia większej masy ładunkowej. Dzisiaj szczecińskie terminale obsługują statki o zanurzeniu do 9,15 metra z ładunkiem 25-30 tysięcy ton. Dzięki inwestycjom realizowanym przez Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście oraz po pogłębieniu toru wodnego do 12,5 metra do Portu Szczecin będą mogły zawijać jednostki z ładunkiem 45-50 tysięcy ton i zanurzeniem 11,0 metrów.

Wkrótce zmieni się również terminal promowy w Świnoujściu. Trwa jego rozbudowa, której priorytetem jest transport intermodalny. Przy terminalu powstał już nowy parking dla 278 ciężarówek. Zmienia się także świnoujski terminal LNG. Budowa trzeciego zbiornika i nowego nabrzeża do załadunku, rozładunku i przeładunku LNG oraz bunkrowania statków pozwoli zwiększyć elastyczność pracy świnoujskiej instalacji do ok. 8,3 mld m3 rocznie oraz umożliwi uruchomienie nowych usług, na które jest coraz większy popyt na dynamicznie rozwijającym się rynku LNG.

Z całą pewnością krokiem milowym w rozwoju świnoujskiego portu oraz regionu będzie powstanie głębokowodnego terminalu kontenerowego w Świnoujściu. Przyszły terminal ma powstać w ciągu najbliższych kilku lat i docelowo osiągnąć roczną zdolność przeładunkową ok. 2 mln TEU (znormalizowanych kontenerów 20’).

Drogi wiodące do portu

By rozwijać port i zwiększać jego konkurencyjność, należy myśleć przestrzenią, stąd kluczowe dla portu są inwestycje w infrastrukturę dostępową. Także tutaj wiele się dzieje. Modernizowane są ciągi  kolejowe E-59/CE-59, co stworzy warunki dla rozwoju przewozów intermodalnych. Jest to konieczne, biorąc pod uwagę kluczową rolę transportu kolejowego w polityce transportowej UE i Polski, nowe standardy w technologii przewozu towarów koleją i jednocześnie zwiększający się potencjał przeładunkowy w portach w Szczecinie i Świnoujściu.  

Intensywne działania inwestycyjne toczą się również na drodze S3. Na użeglownienie czeka Odrzańska Droga Wodna. 

Jedno jest pewne - rozwój portu jest jednoznaczny z rozwojem regionu. Port to pieniądze, miejsca pracy, to motor napędowy gospodarki. To tu i teraz na naszych oczach i z naszym udziałem tworzą się kolejne karty historii tej strategicznej firmy dla Polski i Pomorza Zachodniego.

Społeczna twarz portu

Rozwojowi gospodarczemu portu towarzyszy jego społeczne zaangażowanie. Obszarami, w których Spółka corocznie planuje działalność na rzecz społeczności lokalnej są młodzieżowe grupy sportowe, działające przy szkołach i klubach sportowych, lokalne kluby i stowarzyszenia sportowe oraz działalności na rzecz kultury zarówno masowej, jak również osiedlowych stowarzyszeń i klubów.

ZMPSiŚ SA wspiera dzieci i młodzież w realizacji ich pasji i marzeń zarówno tych sportowych, jak i artystycznych, czy edukacyjnych. Spółka wspiera też młodych artystów, realizuje autorskie projekty edukacyjne i pomocowe. Angażuje się w akcje społeczne.

Zarząd portu współpracuje z klubami i organizacjami sportowymi, są wśród nich i tzw. duzi gracze, jak Pogoń Szczecin, czy też małe osiedlowe, czy szkolne kluby, ze stolicy województwa i okolic. Dofinansowaniem objął takie dyscypliny, jak: piłka nożna, gimnastyka sportowa, koszykówka, siatkówka, wioślarstwo, kajakarstwo i boks.

Pomoc ZMPSiŚ SA nie kończy się na dotacjach w sport. Spółka mocno angażuje się w kulturę, edukację i inne akcje społeczne. Szczególnie cenny edukacyjnie jest realizowany od 2016 roku autorski projekt „Dni portu w szkole”. Obejmuje on cykl spotkań z dziećmi i młodzieżą, w trakcie których ci zdobywają wiedzę na temat pracy portu.

Co warte podkreślenia, spółka pomaga też potrzebującym, włączając się w różne akcje społeczne. Pomagamy potrzebującym. Z udziałem naszych pracowników zrealizowaliśmy wiele inicjatyw – „Szlachetna Paczka”, „Paczka dla Rodaka i Bohatera na kresach”. Drużyna portowa uczestniczy w „Marsz-o-biegu”, z którego dochód przeznaczony jest dla Zachodniopomorskiego Hospicjum dla Dzieci i Dorosłych.

Kalendarium